طبقه بندی سیستم آنژیوگرافی

به تناسب کاربردهای مورد نظر ( قلب،‌ سر و یا اندام شکمی )و بودجه ای که اختصاص می یابد ،‌ سیستم های متفاوتی را می توان پیشنهاد نمود .

سیستم آنژیوگرافی عروق کرونر و کاردیوآنژیوگرافی

در سیستم های آنژیوگرافی  سیستم  گردش خون عموماً از تکنیک سریال رادیوگرافی سریع با کمک فیلم  چنجر  استفاده   می شود  . با  به   بازار آمدن تیوبهای مولد اشعه میکروفوکوس با ظرفیت حرارتی بسیار بالا ، لامپهای تشدید کننده تصویر فلزی با کیفیت بسیار بالا و سایر تجهیزات از جمله ریزپردازنده های  بسیار  سریع  ،  امکان  معاینات دینامیک سیستم گردش خون  توسط  دوربین های 25 میلی متری ( سینه کامرا ) با سرعتهای بسیار بالا ( 100 کادر در ثانیه ) امری بسیار معمول تلقی می گردد .

در تکنیک سینه فلوروگرافی عواملی مانند فلوروگرافی دوجهتی( bi-plane ) کیفیت ارتقاء یافته ابزار تصویربرداری ، امکان کار سریع ،‌ پرکیفیت و آسان ،  multiprojection fluorography ، موجب محبوبیت سیستم و ارتقاء قابل ملاحظه نتایج کار گردیده است . در تکنیک multiprojection نه تنها چرخش سیستم تصویری حول بدن بیمار در محور طولی بلکه در وضعیت های کرانیوکودال و یا کودوکرانیال نیز امکان پذیر گردیده است .

برای دستیابی به کیفیت مطلوب تر تصاویر عوامل زیر نقش بسیار اساسی دارند :

·         ظرفیت حرارتی بالاتر تیوبهای مولد اشعه با فوکوسهای بسیار کوچک              “Ultra fine focus”

·         لامپ تشدید کننده تصویر با قدرت تفکیک بسیار بالا

·         رویه تخت با ضریب جذب بسیار پائین

·         دوربین های بسیار دقیق

·         مانیتورهای با قدرت تفکیک بسیار بالا

·         انتخاب صحیح نوع فیلم

·         سیستم ظهور و ثبوت متناسب با فیلم مورد استفاده

·     مانور زاویه ای و چرخشی سیستم تصویری ( در انطباق با تیوب مولد اشعه ) در تمام حالات و زوایای 

ممکن .

سیستم ایزوسنتریک انطباق دادن منطقه مورد نظر ( ROI ) با سیستم تصویری را تضمین می کند .

مجهز بودن سیستم به بازویARM- C فضای باز مورد نیاز در اطراف سر و مواضع شکمی بیمار را تأمین نموده ، بدون اینکه زاویه گرفتن تخت را در وضعیت Caudo-cranial محدود سازد .

سیستم آنژیوگرافی محیطی ( سر و شکم و ... )

در آنژیوگرافی محیطی ( سر و شکم ) مواضعی مورد معاینه قرار می گیرند که در آنها عروق خونی بسیار قرار گرفته اند و طبیعتاً عروق باریکتر توسط عروق عریضتر پوشانده شده و مشاهده آنها را مشکلتر می نماید . تکنیک بزرگنمایی استریوسکوپیک توانسته است به خوبی این مشکل را آسان نماید .

این تکنیک امتیازات چندی دارد که در ذیل به برخی اشاره شده است :

تصاویر با بزرگنمایی مطلوب ،‌ عروق بسیار باریک و مواضع بسیار کوچک آسیب دیده را به راحتی از هم تفکیک نموده و عروق بسیار نزدیک به یکدیگر را قابل مشاهده و بررسی می نماید .

این تکنیک به خوبی میتواند بدون تأثیر از پرتوهای پراکنده تصاویری عاری از تداخل و اعوجاج با کنتراست بالا ایجاد نماید .

ارتقاء کیفیت تشخیص در مواردی که آنژیوگرافی روتین ( معمولی ) پاسخگو نمی باشد ، با تکنیک استریوسکوپیک عملی است .

در آنژیوگرافی محیطی فاکتور عمده در انجام کار سریع و دقیق ، عدم نیاز به تغییر وضعیت بیمار است ، زمانی که سیستم از حالت فلوروسکوپی به رادیوگرافی تغییر حالت می دهد . بنابراین تختی که رویه آن بتواند با مانور حرکت طولی کافی بیمار را بدون نیاز به تغییر وضعیت در میدان تابش رادیوگرافی قرار دهد از ابزار اصلی و پایه ای به حساب می آید .

برای آنژیوگرافی اندام تحتانی بدن نیز تختی که رویه آن با گام های حرکتی قابل تنظیم حرکت نماید و از این طریق امکان اکسپوزهای سریال را فراهم نماید ، بسیار حائز اهمیت است .

در عصری که سیستم های توموگرافی کامپیوتری ( CT)مطرح اند ،‌ سیستم های آنژیوگرافی که بتوانند با افزایش توانمندی های تشخیصی در عین حال بتوانند ریسک مشکلات جانبی برای بیمار را کاهش داده و با دوز کاهش یافته پرتو X و مواد حاجب قادر به کار باشند ، هنوز می توانند جایگاه اختصاصی و ویژه خود را حفظ نمایند .

در زیر دو نمونه از سیستمها معرفی میشوند:

1.یک سیستم مجهز به بازوی نگهدارنده زمینی سی آرم و سی آرم نیمرخ برای آنژیوگرافی عروق کرونر و آنژیوگرافی قلبی (دو جهتی) .

این سیستم سینه فلوروگرافی دوجهتی و نیز آنژیوگرافی عروق کرونر و نیز بررسی نحوه عملکرد سیستم قلبی حتی در نوزادان را ممکن می سازد .

توانمندیها :

·         کاتتریزاسیون از طریق X-TV

·         فلوروسکپی و سینه فلوروگرافی رخ ، نیمرخ و ابلیک ( در تمام نقاط محور طولی بدن )

·         سینه فلوروسکوپی دوجهتی با سرعت بالا

·         یونیت پایش ( مانیتورینگ ) علائم حیاتی

·         استفاده از دستگاه شوک الکتریکی در موارد اضطراری

·         DSA

·         آنالیز عملکرد سیستم قلبی

اجزاء اصلی سیستم

·         تخت کاتتر بارویه بدون کلاف ( Frameless )

·         ژنراتور مولد اشعه از نوع ولتاژ ثابت با قدرت 250 میلی آمپر،‌ 150کیلو وات

·         ستون سقفی نگهدارنده سی آرم با ریل دوبل

·         سی آرم زاویه صفر درجه ( رخ )

·         سی آرم زاویه 90 درجه ( نیمرخ )

·         لامپ تشدید کننده تصویر بدنه فلزی 9 اینچ 4 فیلده

·         تیوب مولد اشعه x با اندازه کانونی 5/0 و 0/1 ( 2 ست )

·         سیستم تصویری مدار بسته X-TV با دو مانیتور

·         دوربین سینه ( Cine camera )

·         انژکتور اتوماتیک

·         فیلم چنجر ( 2 ست )

·         VTR

·         یونیت شوک الکتریکی ( Defibrillator unit )

·         دستگاه ظهور و ثبوت اتوماتیک فیلم 25 میلی متری

·         پروژکتور

·         DSA

·         تیوب مولد اشعه با اندازه کانونی 4/0 ، 8/0

·         آنالایزر سیستم قلبی

·         مولتی ایمیجر ( Multi Imager )

2.یک سیستم یونیورسال برای آنژیوگرافی عروق مغزی و اندام شکمی .

این سیستم از نوع جنرال محسوب شده و بیشترین تعداد سیستم های موجود در ایران را شامل می شود . دو تیوب مولد اشعه برای سریال رادیوگرافی و سیستم X-TV به همراه لامپ تشدید کننده تصویری توسط نگهدارنده های سقفی با مانیتور بسیار خوب ، آنژیوگرافی دوجهتی را برای کلیه اندامهای بدن امکانپذیر نموده اند .

توانمندیها

·         کاتتریزاسیون از طریق X-TV

·         فلوروسکپی رخ

·         سریال رادیوگرافی دو جهتی با سرعت بالا

·         سریال رادیوگرافی دوجهتی با بزرگنمایی

·         سریال رادیوگرافی سیستم گردش خون اندام تحتانی

·         سریال رادیوگرافی استریوسکوپیک

·         سریال رادیوگرافی استریوسکوپیک با بزرگنمایی

·         دیجیتال سابتراکشن آنژیوگرافی (DSA)

اجزاء اصلی سیستم

·         تخت جنرال کاتتر

·         ژنراتور مولد اشعه ایکس از نوع سه فاز 12 پالس ،‌ یا ولتاژ ثابت ، یا فرکانس بالا با قدرت 700 تا 1000 میلی آمپر

·         نگهدارنده های سقفی

·         لامپ تشدید کننده تصویر 9 اینچ سه یا چهار فیلده

·         تیوب دو فوکوسه 2/0-8/0 برای رادیوگرافی جنرال و سریال رادیوگرافی با بزرگنمایی ( 2 ست ) .

·         تیوب دو فوکوسه 6/0-02/1 برای فلوروسکوپی

·         فیلم چنجر ( دوجهتی )

·         سیستم X-TV

·         انژکتور اتوماتیک

·         مالتی ایمیجر

·         دستگاه ظهور و ثبوت اتوماتیک فیلم رادیولوژی

Fluorescein Angiography

آنژیوگرافی فلورسین به منظور تشخیص مشکلات شبکیه چشم و بیماری های مرتبط با سیستم خونرسانی آن انجام می شود .

در این آ‍زمون از قطره های چشم استفاده می شود تا مردمکهای چشم بیمار گشاد شوند . پس از چکاندن قطره ، بیمار چانه و پیشانی خود را برروی دستگاه قرار داده و ثابت نگه می دارد .

ماده سدیم فلورسین ( sodium Fluorescein ) توسط سرنگ به داخل ورید در دست بیمار تزریق می شود . این ماده به سمت عروق خونی چشم جریان می یابد .

در این آزمون نیاز به استفاده از اشعه x نمی باشد . در عوض ، مجموعه سریعی از عکسهای فتوگرافی close-up از چشم بیمار تهیه می شود .

در این آزمون در دو نوبت فتوگراف ها تهیه می شوند . مجموعه اول بلافاصله بعد از تزریق دارو و مجموعه دوم تقریباً 20 دقیقه بعد از اینکه ماده از سیستم عروقی بیمار منتقل شده تهیه می شود . آزمون حدود یک ساعت به طور می انجامد .

آنژیوگرافی بطن چپ( left Ventriculography )

نماهای  ْ و RAO 30    ْ  با زاویه کرانیال 25 تا  ْ30 LAO 60

- 13 در ثانیه   15 ml 45-40 ماده حاجب با آهنگ ml تزریق 

شریان های کرونری

به منظور نمایان کردن مناسب شریان کرونری چپ و شاخه های LAD و Circumflex   آن در نماهای

با زاویه زیاد همراه با   *30-25RAO با زاویه کم و RAO با زاویه زیاد، قدامی_ خلفی ،‌   LAO

 زاویه در جهت کرانیال آنژیوگرام تهیه می شود.

شریان کرونری راست را به طور معمول می توان در نماهای LAO و ْ60 RAO  ْ30    مشاهده کرد.

9 -7 ماده حاجب  تزریق می گردد.  ml

 قوس آئورت

 نماهایRAO و   6-3  ، FPS،  با LAO

 تزریق 20 میلی لیتر در ثانیه و حجم کلی 25 میلی لیتر

شریان ساب کلاوین یا بی نام( ( innominate

نماهای روبرو و ابلیک

 و حجم کلی 10 میلی لیتر 5ml/s تزریق 

شریان ورتبرال

lateralنماهایtown و

10ml با حجم کلی 7ml/s تزریق

 شریانهای کاروتید

گردش خون اکستراکرانیال 

نماهای روبرو و لترال و در صورت لزوم ابلیک

 تزریق 5ml/s  با حجم کلی 7ml

گردش خون اینتراکرانیال

 نماهای فرونتال(تیوب به مقداری که سقف اربیت بر روی پتروس بیفتد زاویه می گیرد)و لترال

 10mlبا حجم کلی7ml/sتزریق

آئورت شکمی

 APآنژیوگرام ها در نماهای  و در صورت لزوم ابلیک و لترال تهیه می شود 

50-40میلی متر ماده حاجب با آهنگ 25-20 میلی متردر ثانیه تزریق می شود

2 FPSآنژیوگرام با  به مدت4-2 ثانیه، 

1FPS به مدت5-3 ثانیه،

1/2FPS به مدت 8-6 ثانیه تهیه می شود.

آنژیوگرافی سلکتیو رنال

 در نمایAP باتزریق5ml/s  با حجم کلی -810 ml

با آهنگ 2FPSبه مدت 2 ثانیه برای فاز شریانی و

1/2FPSبه مدت 8 ثانیه برای فاز های نفروگرام و وریدی