مقدمه : 

امروزه کاربردهای دستگاه سی تی اسکن وسعت زیادی پیدا کرده است بطوریکه به لحاظ کلینیکی وجود یک دستگاه سی تی اسکن درهرمرکزی با تخصص های متنوع ، می تواند کارگشا باشد . درگذشته دستگاههای سی تی اسکن تنها جهت تصویر برداری آناتومیک ، بیماران تروما و دربرخی موارد تشخیص سرطانها بکارمی رفت ولی امروزه انتظار از این سیستم بسیارفراتر رفته و گسترش کاربرد این روش تصویربرداری به همه علوم پزشکی کشیده شده است . برخلاف تکنیکهای دیگر تصویر برداری ازجمله رادیوگرافی ، سی تی اسکن قابلیت تصویربرداری و تمایزدادن بین بافتهای نرم را دارد . همچنین سی تی اسکن امکان تصویربرداری ازنواحی وسیعی از بدن را می دهد بطوریکه می توان علاوه بر مشاهده ظاهری تومورها و متاستازها ، اندازه مکان فضائی و وسعت آنها را بخوبی نمایان کرد. بعنوان مثال درسی تی اسکن سرو مغز نه تنها می توان تومورها ، لخته های خون و مشکلات عروقی را مورد بررسی قرارداد بلکه امکان مشاهده بزرگ شده گی بطن ( دراثراختلال درجریان مایع مغزی – نخاعی) وسایر اختلالات مربوط به اعصاب و ماهیچه های چشمی وجوددارد. باتوجه به سرعت بالای  چرخش این سیستم ( کمتر از 500 میلی ثانیه برای هردور) ، سیستم سی تی اسکن می تواند برای تمام نواحی آناتومیک شامل ارگانهائی هم که احتمال حرکت دارند تصویربرداری نماید . بعنوان مثال در تصویربرداری از توراکس ، براحتی می توان ساختارندولها ، فیبروز وافیوژن وغیره را مشاهده نمود.سی تی اسکن همچنین می تواند دربیوپسی به کمک پزشکان بیاید و حتی درطراحی درمان در رادیو تراپی نیازهای متخصصین را برآورده نماید . این سیستم همچنین می تواند در پیگیری دوره درمان سرطان کمک شایان توجهی نماید . سی تی اسکن های امروزی می توانند کنتراست بسیارخوبی جهت تمایز بافتهای نرم از همدیگر ارائه دهند بطوریکه قدرت تفکیک مکانی خوبی نیز در تصاویرآنها مشاهده می شود . این قابلیت باعث می شود که این سیستم در ارتوپدی نیز قابلیت خوبی ازخود نشان دهد . تصویر برداری از ساختار استخوانی شامل دیسک ستون فقرات ، تصویربرداری ازمفاصل ترکیبی مانند کتف و لگن به منظور بررسی های عملکردی و شکستگی ها ازجمله کاربردهای این سیستخم در ارتوپدی است.

قابلیت پردازش مجدد تصاویردر سی تی اسکن مثل MPR و 3D ، کاربردهای این سیستم در حد کمک جراحان و سعت داده است. بعنوان مثال دربررسی و جراحی تومورهای صورت ، تصاویر سی تی اسکن یک ابزاربسیاربا ارزش محسوب می شود. با بکارگیری سی تی اسکن های اسپیرال ، شرایظ تصویربرداری پیوسته و حجمی بوجودآمده و امکان بررسی عروق خونی به کمک نرم افزارهای سی تی ، آنژیوفراهم شده است . به عنوان مثال آنوریسم آئورت شکمی ، شریان های کلیوی ، عروق کاروتید ومغزی ، امکان بررسی می یابد. باتوجه به سرعت بالای تصویربرداری درسی تی اسکن های اسپیرال ، امکان تصویربرداری از کبد در فازهای مختلف حرکت ماده حاجب فراهم شده است. بعنوان مثال بررسی سه فاز کبد ، امکان تشخیص بهتر تومور را می دهد. آنچه به آن اشاره شد .بخشی از کاربردهای عمومی سی تی اسکن است اما با افزایش تعداد ردیفهای آشکارسازی و توسعه فناوری پردازش تصاویر و افزایش سرعت پردازنده ها، امروزه کاربردها باز هم وسعت بیشتری یافته اند . کاربردهای قلبی در سی تی اسکن درسالهای گذشته توسعه زیادی پیدا کرده است . معرفی سی تی اسکن های چندردیفه منجر به گشایش راه های جدید در کاربردهای قلبی سی تی اسکن شده است . سی تی آنژیوگرافی عروقی کرونری به عنوان یک روش مطمئن و دقیق جهت آنژیوگرافی غیرتهاجمی عوق قلبی امروزه به رسمیت شناخته شده است. 

یکی از شایع ترین اندیکاسیونهای درد قفسه صدری معمولاً عارضه های قلبی ست اما دربسیاری از موارد تشخیص آن به سادگی ممکن نیست .روش سی تی .آنژیوگرافی عروق کرونری و بطور کلی سی تی آنژیو این امکان را فراهم می کند که بتوان دلیل اصلی این دردرا انتخاب و بقیه دلایل را کنارگذاشت.

ملاحظات فنی و پارامترهای مهم درخرید 

1) آشکارساز

یکی ازمهمترین  بخشهای یک دستگاه سی تی اسکن که تاثیر بسیارزیادی  درکارآیی و کیفیت تصویر برداری آن دارد ، آشکارسازهای آن است .پارامترهای مختلفی درکیفیت آشکارسازی موثر هستند که به شرح زیر است : 

الف – جنس آشکارساز

درسی تی اسکن های قدیمی ، عمدتاً آشکارسازهای بکاررفته ازنوع آشکارسازهای گازی بودند. آشکارسازهای گازی بطورکلی دارای سرعت و بازدهی پائینی هستند و پس ازورود آشکارسازهای جامد ، بطورکلی از رده خارج شدند. درحال حاضر تقریباً درتمامی سی تی اسکن های امروزی ازآشکارسازهای جامد استفاده می شود . نوع این آشکارسازها عمدتاً کریستالهای سوسوزن یا سنتیلاتوراست . این کریستالها قابلیت تبدیل فوتونهای اشعه ایکس را به فوتونهای نوری دارند. یعنی دراثرتابیدن پرتو ایکس به این کریستالها ، از آنها نورگسیل می شود. برای تبدیل نورخارج شده از کریستالهای سوسوزن به سیگنالهای الکتریکی ، از نیمه هادی استفاده می شود . این نیمه هادیها به صورت دیود یا ترانزیستور نوری طراحی می شوند که با تابش نوربه آنها ویژگی اهمی آنها تغییر کرده و میتوان تغییرات شدت نور را در سیگنالهای الکتریکی تولیدی مشاهده نمود . از بزرگترین مزایای آشکارسازها جامد نسبت به گاز، بازدهی بالا ( یعنی نسبت به اشعه ایکس آشکارشده به کل اشعه وارد شده به آشکارساز) و افزایش سرعت ( یعنی فاصله زمانی بین ورود یک فوتون اشعه ایکس تا زمان آشکار سازی کامل آن و امکان آشکارسازی فوتون بعدی ) است . درنتیجه یکی از عوامل مهم درانتخاب یک سی تی اسکن مناسب بررسی بازدهی و سرعت آشکارسازی آن است . البته لازم بذکراست 

مشخصات آشکارسازی کمپانی های بزرگ سازنده بسیار نزدیک  به یکدیگرشده است . وتنها درصورتی که هدف ، خرید یک دستگاه از کمپانی های درجه دو است لازم است که این پارامترها به دقت مورد بررسی قراربگیرد.

ب- تعداد آشکارسازها

برای بررسی تعداد المانها در آشکارسازهای سی تی اسکن

 دو پارامتربایستی  بطور جداگانه مورد بررسی قراربگیرد.

 تعداد ردیف آشکارساز درمحور تخت یا محورZ ( محوری

 که بیماردرآن جهت قرارمی گیرند) وتعداد آشکارسازها 

درهرردیف یا محور X برخی تصور می کنند که همیشه 

تعداد اسلایس که به یک دستگاه اطلاق می شود معادل 

تعداد ردیف آشکارساز است درحالیکه این تصور اشتباهی است و بایستی مورد بررسی بیشتری قراربگیرد . درشکل 1. جهت Zو X نمایش داده شده است . با بررسی دقیق تر و مقایسه دو مفهوم " اسلایس" و "ردیف" خواهیم دیدکه در دستگاههای مولتی اسلایس ، تعداد ردیف آشکارسازها همیشه برابر تعداد اسلایسی که به دستگاه اطلاق می شود0 نیست. بعنوان مثال  ممکن است یک سی تی اسکن چهاراسلایس دارای 8 یا 12 یا حتی در بهترین حالت دارای 16 ردیف آشکار ساز باشدو یا یک  سی تی اسکن شانزده اسلایس دارای 20 یا حتی 24 ردیف و یابالاتر آشکارساز باشد. درشکل 2 یک برش از یک آشکارساز 24 ردیفه مربوط به یک سی تی اسکن شانزده اسلایس دیده میشود.ازاینرو همیشه شماره اسلایس برابر تعداد ردیف آشکارساز نیست . وقتی گفته می شود که یک سی تی اسکن 16 اسلایس است منظور این است که این سیستم توانایی برداشت 16 تصویر درهردوران را دارد ؛ اما براحتی نمیتوان ادعا کردکه آشکار ساز این سیستم چندردیفه است. نکته قابل توجه وبسیار مهم این است که هرچه تعداد ردیف آشکار ساز این سیستم بیشتر از16 باشد مزایایی را برای سیستم ایجاد می کند.

می توان گفت با ثابت ماندن شماره اسلایس ،هرچه تعداد ردیف آشکارسازبیشترباشدعلاوه بربهبود قدرت تکفکیک مکانی ، قدرت مانور کاربر نیز در انتخاب برشها با ضخامت های متنوع وانجام پس پردازش با شرایط مختلف افزایش خواهد یافت . علاوه براهمیت تعداد ردیفها درمحورZ( محور بیمارو تخت ) فاکتور مهم دیگری که لازم است اشاره کنیم تعداد آلمانهای آشکارسازدرهرردیف است، یعنی تعداد المانها در قوس کامل آشکارساز(شکل 1) هرچه تعداد آشکارساز درواحد زاویه و یا واحد طول آشکارساز تعریف می شود. یعنی تعداد آشکارسازدرواحد زاویه یا واحد طول درهرردیف درداخل پره اشعه . واضح است  که هرچه این عدد بزرگتر باشد نشان دهنده مزیت سیستم است .

ج- ابعاد آشکارسازها 

اندازه هرالمان آشکارساز دردو محور Z( جهت بیمار) وX(عمود بر Z ازچپ به راست ) برآن تاثیربسزایی در افزایش کیفیت تصویر بخصوص قدرت تفکیک مکانی دارد درواقع دو مفهوم " اندازه المان های آشکارساز " و " پهنای آشکارساز" بایستی بطورجداگانه مورد بحث قراربگیرد ( شکل2)

منظور از المان هر آشکارساز ، یک کریستال سوسوزنی است که بطور جداگانه عملیات آشکارسازی را انجام داده ویک فوتویود نیمه هادی ویژه خودرا داراست . درشکل 2 المان های آشکارساز به خوبی قابل مشاهده است . با درکنار هم قرارگرفتن این المان ها  یک ردیف آشکارساز ساخته می شود. بعنوان مثال می گوئیم 64 ردیف آشکارساز که درهرردیف 912 المان وجود دارد ، منظوراینست که تعداد 912 ×64 المان یعنی 58368 المان درکنار هم قرارگرفته اند و مجموعاً آشکارسازرا تشکیل داده اند هر هر ردیف ) 6/0 میلی مترباشد . به معنی اینست که در این سیستم می توان تصاویری با ضخامتی برابر 6/0 میلی متر را از بیمار تهیه کرد . دریک سیستم سی تی اسک 16 اسلایس که ضخامت هر ردیف آشکارساز6/0 میلی متر است امکان تهیه 16 تصویر با ضخامت 6/0 میلی متر درهردوران میسراست . البته با کاهش ضخامت هر ردیف ، بدلایل آماری انتظارکاهش کنتراست راخواهیم داشت که برای جبران لازم است که مقدار mAs را افزایش داد.

درنتیجه کاهش بیش از حد ضخامت برشها نیز همیشه نمی تواند مطلوب باشد مگر با تضمین کنتراست مناسب . از دیدگاه دیگر پهنای کل آشکارساز درمحور z نیز دارای اهمیت زیاد است . هرچه پهنای آشکارساز درمحور z بیشتر باشد، درهردوران امکان تصویربرداری ازناحیه بزرگتری ازبدن امکان پذیراست. بطورمثال اگر پهنای آشکار20 میلی مترازبدن را اسکن کند و این درمقایسه با سیستمهای که دارای پهنای آشکارساز10 میلی متر است ، سرعت تصویربرداری حدودن دو برابر خواهد بود.مفهومی  که معمولاً درارتباط با پهنای آشکارسازو سرعت چرخش توسط کمپانی های سازنده مطرح می شود، سرعت پوشش است . یعنی مقدارناحیه ای ازبدن که ظرف یک ثانیه با تکنیک هلیکال و پیچ مشخص اسکن می شود. طبیعی است که این مقدار هرچه بیشتر باشد نشاندهنده مزیت سیستم است.

لازم بذکراست، درتمامی آشکارسازها ، ردیفهای آشکارساز ممکن است دارای ضخامت یکسان نباشددرچنین شرایطی معمولاً ردیفهای میانی دارای ضخامت کمترو ردیف های کناری دارای ضخامت بیشتراست . دراینصورت برای محاسبه پهنای آشکارسازلازم است . تعداد ردیفها به اضافه ضخامت هرردیف را بدانیم ( شکل 2) 

2) ژنراتورو تیوب اشعه ایکسچ

توان ژنراتور وتیوب ومشخصات حرارتی آنها نقش موثری درعملکرد وتوانائی دستگاه سی تی اسکن دارد هرچه توان آنها بالاتر باشد سیستم قابلیت بهتری در اسکن نواحی بزرگ با کنتراست بالا خواهد داشت انجام تصویربرداری هلیکال پیوسته و طولانی علاوه برافزایش سرعت اسکن ، می تواند درآنالیزهای آنژیوگرافی ازناحیه وسیعی از بدن مفید باشد و همچنین بایستی میلی آمپر- ثانیه به حدی باشد که تصاویر دارای کنتراست قابل قبولی باشد. این شرایط مستلزم اینست که نه تنها ژنراتوردارای توان بالائی جهت تامین جریان و ولتازتیوب اشعه ایکس درزمان طولانی باشد بلکه تیوب نیز بتواند به مدت طولانی اکپسوز کند و دچار مشکل حرارتی نشود ازاینرو توان بالای ژنراتور و ظرفیت حرارتی تیوب از پارامترهای مهم یک دستگاه سی تی اسکن درنظر گرفته میشود.

الف – توان 

توان ژنراتور برحسب کیلو وات بیان می شود هرچه این مقدار برای ژنراتور عدد بزرگتری باشد . نشاندهنده اینست که ژنراتور می تواند کیلووات و میلی آمپر بالاتری به تیوب اعمال کند . به عبار ت دیگر هرچه مقدارکیلووات ژنراتور پایین تر باشد، سیستم با محدودیت بیشتری درتولید کیلو ولت ومیلی  آمپرمواجه می شود.

ب- ظرفیت حرارتی تیوب

ظرفیت حرارتی تیوب نقش موثری درتوان سیستم جهت اشعه دهی طولانی مدت درشرایط بالا دارد. به عبارت دیگرظرفیت حرارتی تیوب هرچه بالاتر باشد مدت زمان بیشتری می توان اکسپوزنمود. همچنین علاوه  بر ظرفیت حرارتی تیوب توانائی سیستم خنک کننده تیوب نیز از اهمیت بالائی برخورداراست (شکل 3) هرچه گرمای ذخیره شده درتیوب بتواند سریع تر خارج شود ، قابلیت حرارتی تیوب بالاتر می رود. به این ترتیب پارامترها مهم درتیوب یکی ظرفیت حرارتی آن و دیگری سرعت خنک شدن آنست .ظرفیت حرارتی تیوب اشعه ایکس را برحسب واحد حرارتی و سرعت خنک شدن تیوب را برحسب واحدحرارتی درواحد زمانی  اعلام می کنند. در سی تی اسکن که معمولاً ازژنراتورهای سه فازدرآن استفاده می شود ، برای محاسبه گرمای اعمال شده به تیوب دراثر اکسپوز ازرابطه پاورقی استفاده می شود.

مزیت ظرفیت حرارتی  تیوب وسرعت خنک شدن تیوب درتصویربرداری هلیکار به منظورانجام سی تی ، آنژیو که احتیاج به اسکن طولانی با شرایط بالا دارد مشخص می گردد. بطور خلاصه بالا بود ژنراتوربه سیتسم کمک می کند که بتواند کیلوولت و میلی آمپربالا تامین کند و بالابودن ظرفیت حرارتی تیوب باعث می شود که بتوان مدت طولانی تری اکسپوز پیوسته انجام داد . ضعف هرکدام ازاین فاکتور ها می تواند عملکرد دیگری را محدود کند.

ج- انتخاب کیلو ولت و میلی آمپر

قدرت مانور کاربردرانتخاب کیلو ولت و میلی آمپر می تواند اور را درتنظیم و طراحی پروتکل های مناسب رای شرایط مختلف یاری نماید . کمپانی های مختلفی ، در دنیای امروزدرکارطراحی ژنراتورهستند، روشها وسطوح تکنولوژی متفاوتی درطراحی ژنراتورها به گونه ای طراحی می شوند که با افزایش سرعت واکنش و قدرت مانورکیلو ولت و میلی آمپروتوان ، از پارامترهای مختلف یک ژنراتورمحسوب می شود. امروزه ژنراتورها به گونه ای طراحی می شوند که با افزایش سرعت واکنش و قدرت مانور کیلو ولت و میلی آمپر ، بتوان دزبیماررا به حداقل رساند. این قابلیت باعث می شود که سیستم نه تنها بتواند مقدار میلی آمپررا ازیک اسلایس به اسلایس بعدی تغییر دهد بلکه امکان تغییرآن در یک اسکن نیز بوجود آمده است وحتی درمواردی بخصوص در تصویربرداری هی قلبی ، امکان مدولاسیون میلی آمپر برحسب سیگنال الکتریکی قلب فراهم شده است . تمامی این امکانات به منظورکاهش دزبیماروکاهش فشار برتیوب وژنراتور بدون کاهش کیفیت تصویر ابداع شده است . بنابراین یکی دیگر از پارامترهای مهم که در خرید یک سی تی اسکن بایستی در نظر گرفته شود وجود قابلیت تغییر اتومکانیک میلی آمپر از یک اسلایس به اسلایس دیگر وهمچنین تغییر اتومکانیک میلی آمپر در حتی انجام یک اسلایس است . همچنین ژنراتور بایستس علاوه برامکان تغییراتومکانیک جریان به کاربر نیز این امکان را بدهد که درپله های متنوعی بتواند کیلو ولت ومیلی آمپر آنطور که لازم است تغییر دهد.

نکته لازم بذکر اینست که باتوجه به افزایش سرعت چرخش درسی اسکن های امروزی برای تامین میلی آمپر-ثانیه مورد نیاز وکسب کنتراست لازم درتصاویر چون زمان اسکن کاهش می یابد ، بایستی حداکثر میلی آمپر افزایش یاید از اینرو درسی تی اسکن هایی که سرعت چرخش بالا وضخامت المانهای آشکار ساز کم است حداکثرمیلی آمپرکه بتواندسیستم تامین نماید یکی از پارامترهای مهم محسوب می شود وهرجه این مقدار بالاترباشد مزیت این سیستم محسوب می شود بعنوان  مثال  در سی تی اسکن هائی که قابلیت سی تی آنژیو از عروق قلبی رادارد ودارای سرعتهای چرخش کمتر از 4/0 ثانیه وضخامت حدود 6/0 میلی  متر ، مقدار میلی آمپربه حدی افزایش یابد که میلی آمپر – ثانیه لازم برای رسیدن به کیفیت مناسب را بدست آورد.

د- ابعاد و تعداد نقاط کانونی تیوب 

ابعاد نقطعه کانونی درتیوب ، نقش موثری درقدرت تفکیک مکانی سیستم دارد . ابعاد نقطه کانونی طبق استانداردهای جهانی اعلام شده است و لازم است این پارامترازان استانداردتبعیت نماید. برای تیوبهائی که دارای دوفیلمان کوچک وبزرگ هستند دو نقطه کانونی  تعریف می شود. ابعاد نقطه کانونی معمولاً بصورت حاصلضرب طول درعرض نقطه کانونی تعریف می شودبعنوان مثال ابعاد نقاط کانونی یک تیوب به صورت 8/0 ×9/0 و 4/1 ×6/1 اعلام می شود .منظوراینست که ابعاد کانون کوچک برابر 9/0 میلی متر و ابعاد کانون بزرگ برابر 6/1 میلی متردر4/1 میلی متراست . هرچه اندازه نقطه کانونی کوچکترباشد(بدون اینکه میلی آمپرمحدود شود) مزیت سیستم محسوب می شود. درتیوبهای جدیدی که دارای سیستم دو اشعه ای هستند یعنی درحین انجان هراسکن دو اشعه بطورترتیبی و با سرعت بالاسوئیچ می شود. فاصله زمانی بین تابیدن دو اشعه وسرعت جابجا شدن اشعه در کیفیت تصویر موثراست استفاده ازتیوبهای دو اشعه ای مزیت بکارگیری آشکارسازها را تا دوبرابرتعداد ردیفهای آن بوجود می آورد.

3) جمع آوری اطلاعات 

    الف- محدوده تصویربرداری

درسیستمهای سی تی اسکن امروزی شکل اشعه بصورت پره ای است (شکل 1) . یعنی اشعه پس ازخروج ازتیوب بصورت واگرابازمی شود زاویه بازشدگی اشعه یکی ازپارامترهای سیستم است که بوسیله آن حداکثرمحدوده تصویربرداری مشخص می شود . معمولاً محدوده تصویربرداری کوچکتری انتخاب می شود المانهای بیشتری از کناره های یک ردیف آشکارسازغیرفعال می شود . دراین پروسه که تعداد آشکارسازها فعال ، اندازه ناحیه اندازه گیری را تعیین می کند ، به محدوده تصویربرداری اسکن معروف است . پس از جمع آوری اطلاعات و پایان اسکن ، امکان تغییرمحدوده تصویربرداری میسراست ، منتها این باردرمحدوده ای  ازتصویر اولیه . یعنی می توان با انتخاب محدوده کوچکتر ازتصویر ، آنرا مجدداً بازسازی نمود و به نحوی بزرگنمائی انجام داد به این حالت محدوده تصویربرداری بازسازی گفته می شود مقایسه حداقلها و حداکثرهای محدوده های تصویربرداری درمقایسه سیستمهای مختلف می تواند درانتخاب یک سیستم مناسب به خریداریاری نماید.

ب- ماتریس بازسازی 

منظوراز ماتریس بازسازی ، تعداد پیکسل هائی است که درطول وعرض تصویر می توان شمارش کرد. بعنوان مثال اگرماتریس بازسازی یک دستگاه سی تی اسکن 512×512 بیان شودبدان معنی است که تصاویر حاصل از بازسازی دراین سیستم دارای ابعاد 512 پیکسل در512 پیکسل است هرچه ابعاد ماتریس بزرگترباشد نشاندهنده مزیت آنست ازطرفی ماتریس نمایش تصاویر نیز از پارامترهای قابل توجهی است که اندازه آن حداقل بایستی به اندازه ماتریس بازسازی باشد که درسیستمهای امروزی حدود دو برابر آنست.

4) پارامترهای اسکن

الف – توپوگرام 

حداقل وحداکثراندازه ای که سیستم بتواند تصویرتوپوگرام تهیه نماید حائز اهمیت است هرچه بین حداکثرو حداقل فاصله بیشتری باشد نشاندهنده مزیت سیستم است .

5) ب- اسکن اگزیال 

عوامل مختلفی درشکل گیری یک تصویراگزیال موثراست بشرح آنها می پردازیم : 

- زمان چرخش

زمان چرخش معمولاً برحسب ثانیه بیان می شودو نشاندهنده مدت زمانی است که طول می کشد تیوب یک دوران 360 درجه انجام دهد درشرایط پرتویی یکسان هرچه زمان چرخش کوتاهترباشد اسکن سریع تر انجام می شودولی کنتراست کاهش می یابد برای جبران کنتراست درسرعتهای بالا لازم است میلی آمپرافزایش یابد. درمواردی که هدف تصویربرداری های سریع است مانند مواد تروما آنژیوگرافی فازی وقلبی ، سرعت بالا ( به شرط تامین میلی آمپر کافی ) یک مزیت محسوب می شود.بطورغیرمستقیم ، سرعت چرخش برعوامل متعددی تاثیرگذاراست بطورنمونه درسیستمهای که درآنها امکان تصویر برداری از عروق کرونری قلبی وجودداری هرچه حاصلضرب سرعت چرخش درپهنای  آشکارسازعدد بزرگتری باشد قدرت مانوردر انتخاب بیماران با ضربهای مختلف بوجود خواهدآمدبه عبارت دیگر هر چه سرعت چرخش ویا پهنای آشکار ساز عدد بزرگتر باشد قدرت مانور در انتخاب بیماران با ضربان های مختلف بوجود خواهد آمدبه عبارت دیگرهرچه سرعت چرخش و یا پهنای آشکارسازکمترباشد برای بیماران کمتری با ضربان های مختلف بوجودخواهد آمد به عبارت دیگرهرچه سرعت چرخش ویا پهنای آشکارسازکمترباشد برای بیماران با ضربان قلبی امکان آزمایش سی تی – آنژیوفراهم می شود.

- زمان اسکن جزئی

زمان اسکن جزئی مدت زمانی که طول می کشد تا سیستم باکمترین زاویه چرخش بتواندیک تصویرآگزیال تهیه نماید. هرچه این زمان کمترباشدمزیت سیستم محسوب می شود یکی ازتکنیکهای بسیارمهمی که امروزه برای افزایش قدرت تفکیک زمانی سیستمهای سی تی اسکن بکارمی روداسکن جزیی است بطورساده جزیی می توان به قدرت تفکیک زمانی را می توان توانایی سیستم درتفکیک دو رویداد که از لحاظ زمانی بسیاربهم نزدیک است تعریف نمود با بکاربردند الگوریتمهای ویژه ای دراسکن زیی می توان به قدرت تفکیک زمان های بسیارخوب درحدکمتراز 40 میلی ثانیه در سیستمهای 64 ردیفه امروزی دست یافت.

- تعداد اسلایس دردقیقه ( یا درثانیه ) 

معادل تعداد تصاویر اگزیال است که سیستم درحین حرکت تخت درهردقیقه می تواند تولیدکند. طبیعی است که بزرگتربودن این عدد نشانه مزیت سیستم است .

- زمان بازسازی تصویر

 مدت زمانی که طول می کشد یک تصویرباسازی شود این پارامترها برحسب فریم برثانیه بیمان می شود و برابر تعداد تصویری است که درهرثانیه بازسازی می گردد.

بدیهی است که هرچه زمان بازسازی تصویر بزرگتر باشد نشاندهنده مزیت سیستم است .

ج- اسکن هلیکال 

علاوه بر پارامترهائی که درمورد اسکن اگزیال بررسی شد ، پارامترهای دیگری نیز وجود دارد که درتصویر برداری هلیکال موثراست

- پیکر بندی برشهای بازسازی 

دریک اسکن هلیکال  اطلاعات بطورحجمی وپیوسته جمع آوری می شود پس از انجام این اسکن  قابلیت تعیین انتخاب برشها و ضخامت تصاویرجهت بازسازی بعدی یکی ازتوانائی های جالب سیستم است . این متغییر بصورت حاصلضرب تعدادبرش در ضخامت برش نیز بیان می شود. بعنوان مثال بصورت 2/1 × 16 و یا 6/0 × 32 و میلی متر و یا 16 برش با ضخامت 2/1 میلی متر دراختیارداشته باشد هرچه تنوع این پیکربندی ها بیشتر باشد نشانه مزیت سیستم است .

- حداکثرزمان یک اسکن  هلیکال 

یکی از کاربردهای  امروزی سی تی ، انجام تصویربرداری از ناحیه وسیعی از بدن به منظور انجام آنژیوگرافی وعملیات تشخیصی پیچیده است یکی از مثالهای این نوع  تشخیص کشف دلیل درد قفسه صدری است و احتیاج به اسکن طولانی پیوسته با برشهای  ظریف درناحیه وسیعی از بدن است . درچنین شرایطی سیستم بایستی بتواند به مدت طولانی اسکن هلیکال انجام  دهد . بدیهی است که هرچه زمان یک اسکن هلیکال بتواند طولانی تر باشد مزیت سیستم را نشان می دهد برای رسیدن به چنین قابلیتی ، علاوه بر اینکه سیستم دارای ژنراتوروتیوب اشعه ایکس قوی باشد ، بلکه بایستی به لحاظ سخت افزاری نیز آمادگی لازم را داشته باشد .

- تنوع پیچ 

پیچ عبارتست ازمقدار حرکت تخت درهردوران 360 درجه تیوب تقسیم برضخامت اشعه هرچه عدد پیچ بزرگتر باشد ، سرعت حرکت تخت بیشتراست و ناحیه وسیع تری از بدن در یک زمان معین اسکن می شود . اما چون درپیچهای بزرگترازیک ، برخی نواحی بدن بطور کامل تصویربرداری نمی شود ، سیستم مجبوراست با بازسازی مجازی ، تصاویر راتهیه کند . درشرایط یکسان ( یعنی تعداد تصاویر یکسان  با ضخامت های یکسان ) سرعت تصویربرداری هلیکال بیشترو دز بیمارکمتر از اگزیال است . اگرچه دراین شرایط شاهد افت کیفیت تصاویرهلیکال درمقایسه با آگزیال هستیم اما دربیشتر مواقع این افت کیفیت خیلی مملوس نیست .بدیهی است هرچه کاربرامکان انتخاب پیچ های متفاوت و متنوعی را داشته باشدنشانه مزیت سیستم است . تنوع پیچ بطور مستقیم و غیر مستقیم به عوامل مختلفی بستگی دارد . که ناچاریم دراینجا ناگفته بگذاریم.

5 ) کیفیت تصویر

الف – فرکانس نمونه برداری 

درحین اینکه تیوب درحال اشعه دهی و چرخش است  آشکارسازها به سرعت درحال نمونه برداری و جمع آوری اطلاعات هستند واحدی که برای نشان دادن سرعت نمونه برداری بیان می شود هرتز است این پارامتربه شیوه های مختلف بیان می شود . یکی از مرسوم ترین شیوه ها ، تعداد نمونه به ازاای یک دوران کامل است ولی عبارت دقیق تر آن تعداد نمونه دردوران به ازای هر المان آشکارسازدرهرثانیه است طبیعی است هرچه این عدد بزرگتر باشد نشان دهنده مزیت سیستم است .

ب- کنتراست 

منظورازکنتراست ، قدرت سیستم درتمایز حداقل اختلاف بین دودانسیته بسیار نزدیک بهم است . کنتراست بصورت ترکیبی  ازچند پارامتر تعریف می شود بعنوان مثال بصورت5mm@0.3%9mGy بیان می شود تفسیراین عبارت اینست که اگریک دایره به قطر5 میلی متر دریک زمینه وسیع وجود داشته باشد و دارای اختلاف دانسیته 3/0% با آن باشد با پرتودهی معادل 9 میلی گری می توان تصویری بدست آورد که درآن تصویر ، عدد سی تی دایره با عدد سی تی زمینه متفاوت باشد برای مقایسه کنتراست درسیستم است. در برخی موارد بجای واحد پرتودهی میلی گری از میلی آمپر – ثانیه استفاده می شود . بعنوان مثال نمونه بصورت 5mm@0.3%@80mAs بیان می شود.

ج- قدرت تفکیک مکانی 

عبارت دقیق ترتفکیک قدرت سیستم درجداسازی دو نقطه بسیارکوچک بسیار نزدیک بهم است که دانسیته آنها با دانستیه زمینه اختلاف زیادی دارد. به روشهای مختلفی این پارامترتعریف می شود یکی از متداول ترین روشها استفاده ازتعدادزوج خط درسانتی متر در یک ام تی اف مشخص است. بحث در رابط با ام تی اف و مفهوم آن مفصل است. تنها به این نکته اکتفا می کنیم که ام تی اف صفر بیشتر باشد نشان دهنده مزیت سیستم است . به عبارت ساده تر توان سیستم در تصویر برداری صحیح از خطوط بسیار نازک نزدیک بهم بدون اینکه این خطوط درهم شود میزان قدرت تفکیک سیستم رانشان دهند در شکل 4 تصویر تصویر چهار سطح از خطوط نازک نزدیک بهم را که توسط یک سی تی اسکن معمولی گرفته شده مشاهده می کنید . قدرت تفکیک مکانی به عنوان نمونه بصورت 151p/cm@0%mtf بیان می شود بدان معنی است که اگر تعداد خطوط بیش از 15 زوج خط در یک سانتی متر باشد سیستم نمی تواند آنها را از هم تفکیک کند.

د- نویز 

مشخصه نویز، نیز یکی از پارامترهای تعیین کننده کیفیت تصویر است که بعنوان مثال بصورت 0.32%@18.3mGy بیان      می شود یعنی در تصویری که بعنوان مثال از یک فانتوم 20cmآب با پرتودهی 3/18 میلی گری تهیه می شود نویز تصویر (عدد انحراف معیار در میانگین اعداد سی تی ) معادل 32/0 درصد است .